Het water stroomt, het water spreekt. Ze fluistert een eeuwenoude geschiedenis van een klein stadje met een groot(s) verleden en een hoofdrol voor het water. Hoe het begon? Letterlijk met een paar stenen aan de oever van de Hollandsche IJssel. In een vrije vertaling van de geschiedenis: we schrijven 1279. De stenen worden een kasteel, Stein aan de IJssel wordt IJsselstein.
Al in de middeleeuwen werden er langs de Hollandsche IJssel en andere rivieren stenen gebakken. De rivierklei was hier bij uitstek geschikt voor. En water was -zeker in die tijd- een ideaal vervoermiddel voor ambacht en industrie. Vrijwel alles ging via het water. Niet toevallig dat de eerste (steen)fabrieken in IJsselstein aan de oever van de Hollandsche IJssel stonden.
Kolen over de stadsgracht
Maar ook de stadsgracht vervulde een belangrijke rol. Denk aan kolen- en turfvervoer via het water van de Walkade. De oude kolenschuren bestaan nog steeds, ze doen nu dienst als woningen en atelier. De schuren zijn gebouwd op de vestingmuur die daar ooit was.
Als je via de trap bij het Vestingplantsoen de Walkade oploopt, dan is er aan de linkerkant naast nummer 15 nog een stuk van de oorspronkelijke vestingwal zichtbaar. De vestingmuur (met kanon) aan het begin van de Walkade is in de jaren 80 van de vorige eeuw gerestaureerd.
Panta Rhei
Even verderop werden ooit riet en wilgentenen, bestemd voor de Hoepelmakerij eveneens via de stadsgracht vervoerd. Ook hier zichtbare sporen van de vestingmuur. Het onderste deel van de voorgevel van Walkade 55 bestaat uit een restant van de oude stadsmuur.
Het historische gebouw ademt nog de vroegere sfeer van bedrijvigheid en ambacht. Met een beetje fantasie zie je de luiken openzwaaien voor een nieuwe vracht. Het is nu de plek van beeldend kunstenaar Annet Terberg en haar boetseeratelier. Panta Rhei: alles stroomt. Oude ambachten en hedendaagse kunst stromen naadloos in elkaar over.
Ander perspectief
Iedereen die zijn stad echt wil leren kennen, zou dit een keer vanaf het water moeten doen. Amsterdam, Utrecht of IJsselstein: je kijkt nooit meer hetzelfde naar een plek waarvan je dacht veel, zo niet alles te weten. Het water biedt een nieuw, ander en fris perspectief en een hele andere beleving van een stad.
Peddelen
Ook leuk: huur (of als je mazzel hebt: leen) eens een bootje en peddel ‘denkend aan Holland’ tussen het groen en de jaagpaden over de Hollandsche IJssel langs de overblijfselen van de nederzetting van de Hernhutters aan de Noord IJsseldijk. Met een beetje geluk hoor je alleen de vogels en de cadans van het water en waan je je in een ver verleden.
Vaarseizoen
Maar zeker in de binnenstad is een tocht over het water een ‘must do’. Op geen enkele andere plek ervaar je de geschiedenis van vestingstad IJsselstein beter dan vanaf de stadsgracht. Onze Yselvaert organiseert ieder vaarseizoen verschillende leuke tochten. Vaartochten naar het buitengebied, maar ook vaarten door de stadsgracht. Op het water laten Vrouwe Berthe en Heer Gijsbrecht de geschiedenis herleven.
Vestingvaart
Sinds kort is daar een prachtige nieuwe tocht bijgekomen: de Vestingvaart. Samen met een klein gezelschap en een schipper vaar je door het verhaal van vestingstad IJsselstein. Met een -door de Historische Kring samengesteld- platenboek aan boord, wordt ook de verdwenen geschiedenis zichtbaar gemaakt. Je kunt een van deze tochten reserveren, maar (tip!) ook een vaart op maat met schipper en je eigen gezelschap is een aanrader. Het vaarseizoen opent op 28 april. Stap aan boord, en beleef de verhalen van en op het water.
Hollands(ch)e IJssel
Tot slot nog een ‘wie het weet mag het zeggen’: Is het nou Hollandse IJssel of Hollandsche IJssel? De meningen hierover zijn verdeeld. Inzendingen, voorzien van een overtuigende onderbouwing, zijn van harte welkom!
Karin Doornbos,
Liefs uit IJsselstein
Foto’s (tenzij anders vermeld): Liefs uit IJsselstein
Foutje gezien of heb je een andere opmerking? Mail: info@liefs-uit-ijsselstein.nl
Mede mogelijk gemaakt door
