Net als je denkt: dit stadje kent geen geheimen meer, duikt er opeens een stukje verborgen verleden op. Het monumentale pand aan de Weidstraat naast het Historisch Stadhuis onderging onlangs een subtiele maar verrassende restauratie.
Tijdens onderhoudswerkzaamheden werd een bijna onleesbare tekst op de zandstenen boog boven de entree plotseling zichtbaar: wow!
Zoveel vragen
De gemeente deed archiefonderzoek, en het bleek te gaan om de oorspronkelijke aanduiding ‘Huis van Bewaring’, die in de loop der jaren is vervaagd. De tekst is nu in ere hersteld, en hiermee is een stukje stadsgeschiedenis opnieuw zichtbaar geworden. Maar het roept wel vragen op. Wist niemand dit? Hoe kan het dat dit niet eerder aan het licht is gekomen? Een aantal jaar geleden werd de lijst boven de boog nog van een knalgeel verfje voorzien. Ik heb me hier toen op Instagram enorm over verbaasd. Echt, waarom?
Trappen
Zonder dat ik het wist, ben ik vaker op deze voormalige plek des onheils geweest. Ik herinner me een warme zomer waarop de zolder van het Historisch Stadhuis – de buren, zeg maar – fungeerde als satellietlocatie van een expositie van Museum IJsselstein: ‘Bloemenpracht bij MIJ’.
Met een binnentemperatuur van zeker 28 graden moesten we een ‘levend kunstwerk’ wekelijks van verse bloemen voorzien. En hierbij zeker 12 vazen schoonmaken. Trapje op en trapje af. Want de kraan bevond zich een paar verdiepingen lager. Je komt nog eens ergens als communicatieprofessional. De trappen zijn van buitenaf zichtbaar achter de ramen op de tweede verdieping en vormen een wat merkwaardige constructie in het geheel.
Architectonische kenmerken
Een stukje achtergrond: Het diepe pand heeft twee bouwlagen en een souterrain. De voorgevel bevat karakteristieke boogvensters en een entree met een halfrond bovenlicht, bereikbaar via een natuurstenen stoep en bordes. Op de verdieping bevinden zich eveneens twee hoge boogvensters. Daarboven dus de natuurstenen band waarin de tekst Huis van Bewaring is gegraveerd. De vensters zijn voorzien van natuurstenen onderdorpels en tralies, wat verwijst naar de oorspronkelijke gevangenisfunctie van het pand.
Historie en functie
Het Huis van Bewaring werd oorspronkelijk gebouwd in 1645 en rond 1890 verbouwd tot gevangenis, direct naast het voormalige raadhuis van IJsselstein. Die combinatie – raadhuis en huis van bewaring onder één dak – is zeldzaam en vormt een intrigerend stukje stadsgeschiedenis. Het gebouw bleef tot in de twintigste eeuw in gebruik als detentieplek en maakt nu deel uit van een historisch waardevolle kern in de binnenstad.
Het is een gemeentelijk monument (waarom geen rijksmonument?) met zowel architectuurhistorische als cultuurhistorische waarde. De samenhang met omliggende historische panden versterkt die betekenis. De recente restauratie draagt bij aan het behoud van deze plek waar ooit bestuur en bewaring letterlijk samenkwamen.
Verlichte Stadswandelingen
Met deze restauratie is het gebouw ook toegevoegd aan het gemeentelijk project voor de verlichting van historische gebouwen in de binnenstad. Net als meerdere kenmerkende IJsselsteinse erfgoedelementen wordt ook dit pand voortaan sfeervol verlicht. Jammer dat we weer even moeten wachten op de verlichte stadswandelingen, maar de stadsgidsen zullen hier ongetwijfeld in het najaar bij stilstaan. En anders misschien tussendoor weer eens een Instawalk plannen.
Door het herstel van het zandstenen opschrift en de nieuwe verlichting is het Huis van Bewaring weer een herkenbaar baken, en een waardevolle toevoeging aan het historische stadsbeeld van IJsselstein.
Karin Doornbos,
Liefs uit IJsselstein
Foto’s (tenzij anders vermeld): Liefs uit IJsselstein
Foutje gezien of heb je een andere opmerking? Mail: info@liefs-uit-ijsselstein.nl
Mede mogelijk gemaakt door
